Frysk-Dobbewier

English-Horned Pondweed

Français-Zannichellie des marais et Zannichellie pédicellée

Deutsch-Sumpf-Teichfaden, Salz-Teichfaden und Vielfrüchtiger Teichfaden

Synoniemen-Brede zannichellia-Zannichellia major, Zannichellia palustris subsp. polycarpa, Zuiderzee zannichellia.
Gesteelde zannichellia-Zoutwaterzannichellia

Familie-Potamogetonaceae (Fonteinkruidfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Zannichellia is genoemd naar Gian Girolamo Zannichelli, een Italiaans botanicus (1661-1729). Palustris betekent moeras. Pedicellata is het verkleinwoord van het Latijnse pes (voet of steel) en betekent met een bloem- vrucht- of aartjessteel en major betekent groter.

Ondersoorten-Er waren oorspronkelijk in Nederland drie ondersoorten-Zittende zannichellia (Zannichellia palustris subsp. palustris), Gesteelde zannichellia (Zannichellia palustris subsp. pedicellata) en Brede zannichellia (Zannichellia palustris subsp. major).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Hydrofyt.

Hoofdbloei-Mei t/m september.

Afmeting-10-50 cm.

Wortels-Wortelend op de knopen.

Zittende zannichellia usuherbarium.usu.edu - cc0-1.0	Zittende zannichellia hasbrouck.asu.edu - cc by-nc 3.0
Gesteelde zannichellia Real Jardín Botánico - cc by-nc 4.0	Gesteelde zannichellia Botanical Museum, University of Oslo - cc by-sa 4.0
Brede zannichellia Smithsonian Institution, National Museum of Natural History - cc0-1.0	Brede zannichellia Moscow University Herbarium - cc by 4.0

Stengels-Een onbehaarde plant.
Zittende zannichellia-Een kruipende of zwevende, draadvormige, sterk vertakte stengel.
Gesteelde zannichellia-De stengel is meestal zwevend.

Bladeren-De verspreidstaande of bijna tegenoverstaande staande bladen zijn draadvormig, spits en hebben een gave rand. Ze zijn hoogstens 2 mm breed. De bladschede is vliezig, stengelomvattend en eerst buisvormig.
Zittende zannichellia-De draadvormige, stompe bladen zijn alle ondergedoken met steunbladen, die vervangen zijn door een doorschijnende schede, aan de andere zijde van de stengel, tegenover het blad.
Brede zannichellia-De bladen zijn hoogstens 1-2 mm breed.

Bloemen-Eenslachtig. Eenhuizig. De bloeiwijze is schijnbaar okselstandig, bijna zittend en bevat één tot drie bloemen. De bloemen zijn klein, groen of geelgroen en zonder kroon. Mannelijke bloemen met één of twee meeldraden en vrouwelijke bloemen met twee tot vier stampers.
Zittende zannichellia-De mannelijke bloem heeft een lange helmdraad en een vierhokkig, groot helmknopje. In de vrouwelijke bloem is de stijl kort, dik en ongeveer half zo lang als de vruchtbladen. De stempel is cirkclrond en meestal getand.
Gesteelde zannichellia-De helmknopjes zijn tweehokkig zijn (in de bovenste bloemen wel vierhokkig, maar dan is de meeldraad kort en klein). De stijl is lang en dun is, even lang als of iets korter dan het vruchtbeginsel. De stempel is vaak eirond en meestal onduidelijk getand.

Vruchten en zaden-Zittende zannichellia-Een eenzadige dopvrucht of nootje. De 2-4 mm grote vruchten vind je met één tot vier bij elkaar. De vruchtjes zijn zittend of zeer kortgesteeld, dubbel zo lang als de stijl of nog langer. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Gesteelde zannichellia-Vaak zijn er slechts twee vruchtjes.Vruchtjes zonder de snavel ongeveer 2-3 mm lang, met een vrijwel steeds duidelijke steel, deze tot ongeveer 2 mm lang. De snavel is half zo lang tot bijna even lang als de rest van het vruchtje (de steel uitgezonderd).
Brede zannichellia-De donker roodbruine vrucht, zonder de snavel, is 2½ tot soms 4 mm lang en 1-1½ mm breed.

Biotoop

Bodem-Zittende zannichellia-Zonnige plaatsen in ondiep, matig voedselrijk tot zeer voedselrijk, hard, neutraal tot alkalisch, ionenrijk, meestal zoet, stilstaand of stromend, kalkhoudend water met een bodem van klei of zand. In het binnenland is het vaak een indicator van verontreingd water.
Gesteelde zannichellia-Zonnige plaatsen in ondiep, matig voedselrijk tot zeer voedselrijk, zoet of brak, stilstaand of stromend, zeer hard, alkalisch, zeer ionenrijk en meestal min of meer brak water.
Brede zannichellia-Zonnige plaatsen in meestal ondiep, matig tot zeer voedselrijk, brak, kalkhoudend water met een bodem van klei of zand.

Groeiplaatsen-Zittende zannichellia vind je in grote zee-inhammen waarin het zoute water door rivieren wordt verdund, beken, kleine rivieren, in de oeverzone van pas gegraven klei-, zand- en grindgaten (bijv. in het winterbed van grote rivieren), sloten, vaarten, beken, poelen en soms op droogvallende delen van sloten en veedrinkpoelen.
Gesteelde zannichellia groeit o.a. in sloten en in plassen in de duinen.
Brede zannichellia komt voor in grote zee-inhammen waarin het zoute water door rivieren wordt verdund.

Verspreiding

Wereld-Zittende zannichellia-Binnen Europa voornamelijk in Noord-, West- en Midden-Europa.

Gesteelde zannichellia-Het meest in de kuststreken van West-Europa.

Brede zannichellia-Noordelijk Europa, met name in de Oostzee en de Botnische golf (het kaartje is waarschijnlijk onvolledig).

Nederland-Zittende zannichellia-Inheems. Vrij algemeen.

Gesteelde zannichellia-Inheems. Vrij zeldzaam. Beperkt tot een strook van ongeveer 20 tot 40 kilometer uit de Noordzeekust.

Brede zannichellia-Inheems. Verdwenen. Voor het laatst gevonden in 1933.

Vlaanderen-Zittende zannichellia-Inheems. Vrij algemeen.

Gesteelde zannichellia-Inheems. Zeldzaam.

Brede zannichellia-Niet in Vlaanderen.

Wallonië-Zittende zannichellia-Inheems. Zeldzaam.
Gesteelde zannichellia-Niet in Wallonië.
Brede zannichellia-Niet in Wallonië.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl