Frysk-Sêfte bjirk

English-Downy Birch

Français-Bouleau pubescent

Deutsch-Moor-Birke

Synoniemen-Betula alba

Familie-Betulaceae (Berkenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Betula komt mogelijk, via batula, van het Latijnse batuare (slaan), de twijgen werden wel als levensroede gebruikt. Betula is in het Gotisch bairths en betekent dan glanzend, licht of wit. Pubescens betekent zachtharig.

Kruising-Berken die kenmerken hebben van zowel Zachte berk als Ruwe berk (Betula x aurata) worden beschouwd als een hybridevorm.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Fanerofyt .

Hoofdbloei-April en mei.

Afmeting-Tot 20 meter.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Willow - cc by 2.5
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0

Stam-De stam is bruinachtig of dofwit grijsachtig zonder knoesten.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	kuleuven-kulak.be/bioweb

Takken-Jonge takken groeien schuin omhoog en hangen niet over. Ze zijn sterk tot weinig behaard en niet of nauwelijks met wrattige harskliertjes. Oudere takken hebben meestal een minder witte bast dan die van Ruwe berk.

b.gliwa - cc by-sa 2.5	Anneli Salo - cc by-sa 3.0
Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	kuleuven-kulak.be/bioweb

Bladeren-De verspreidstaande, eironde of ruitvormig-eironde bladeren zijn 3-6 cm. Ze zijn dikker dan die van Ruwe berk. Aan de voet zijn ze min of meer afgerond tot wigvormig en bovenaan met een korte spits. De bladrand is grof en ongelijk gezaagd. Eerst zijn ze behaard, maar later worden ze vrijwel kaal, behalve in de nerfoksels aan de bladonderkant.

AfroBrazilian - cc by-sa 3.0	Emr - cc by-sa 3.0
© Peter Meininger - verspreidingsatlas.nl	kuleuven-kulak.be/bioweb

Bloemen-Eenslachtig. Eenhuizig. De katjes zijn geelachtig. Mannelijke katjes hangen en vrouwelijke katjes staan eerst rechtop, maar gaan later ook hangen. Mannelijke bloemen met twee meeldraden en vrouwelijke bloemen met twee stijlen en twee stempels.

Kristian Peters - cc by-sa 3.0	Alan Weakley - cc by-nc 4.0
Mannelijke katjes Adrie van Heerden - verspreidingsatlas.nl	Vrouwelijk katje kuleuven-kulak.be/bioweb

Vruchten en zaden-Een eenzadige dopvrucht of nootje. De vruchtvleugels zijn ongeveer even breed als het nootje. De schutbladen van de vrucht hebben opstaande, spitse zijslippen. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0
Elke Freese - cc by-sa 3.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige of licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot zure, zelden kalkhoudende grond (veen, zand en leem).

Groeiplaatsen-Hoogveen, moerasbossen, loofbossen, bosranden en venige duinvalleien.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Europa, behalve in het uiterste zuiden, en Azië.

Nederland-Inheems. Algemeen.

Vlaanderen-Inheems. Algemeen.

Wallonië-Inheems. Algemeen.

Toepassingen

Berken zijn belangrijk als pionierboom op voedselarme grond. Het sap van de berk bevat veel suiker, door toevoeging van honing kun je er berkenwijn van maken, ook wordt het gebruikt bij de fabricage van shampoo. Berkenolie uit de bast verjaagt insekten. Van het hout wordt o.a. meubilair en multiplex gemaakt. Het hout is zacht en rot buiten gemakkelijk, vaak is de schors nog aanwezig, terwijl het hout van een dode berk al is weggerot.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl