Wilde planten in Nederland en België

Wilde lijsterbes - Sorbus aucuparia

Frysk-Koetsebeibeam

English-Rowan

Français-Sorbier des oiseleurs

Deutsch-Eberesche

Synoniemen

Familie-Rosaceae (Rozenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Sorbus komt van sobere (opslurpen). Aucuparia is afgeleid van het Latijnse woord aucupium (vogelvangst). De boom trekt vogels aan en vogelvangers gebruikten de bessen als lokaas bij de vangst van lijsterachtigen.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Fanerofyt.

Hoofdbloei-April t/m juni.

Afmeting-3-9 meter.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Wortels-Vanuit de horizontale hoofdwortels groeien veel dunne zijwortels loodrecht omlaag.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Stam-De schors is glad en grijs met een paar horizontale lenticellen.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Takken-Jonge takken zijn dicht zacht behaard. Ook de knoppen zijn behaard, maar niet kleverig.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bladeren-De verspreidstaande, langwerpige bladeren zijn geveerd met negen tot negentien tegenoverstaande deelblaadjes (2-6 cm lang) en een topblaadje, dat hoogstens net zo groot is als de andere deelblaadjes. Aan beide zijden zijn ze tot aan de voet gezaagd en ze zijn iets grijsachtig door een dichte zachte beharing.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bloemen-Tweeslachtig. Rijkbloemige tuilen met witte, 0,8-1 cm grote bloemen. Elke bloem heeft vijf kroonbladen, vijf fijn behaarde kelkbladen en een stamper met drie of vier stijlen. Het vruchtbeginsel is onderstandig en er zijn veel meeldraden.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden-Een pitvrucht. De zwak giftige, bolvormige, oranje tot vuurrode bessen worden 0,6-1 cm in doorsnee. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige of licht beschaduwde plaatsen op droge tot soms vrij natte, meestal voedselarme tot matig voedselrijke, zure tot zwak zure grond met een matig tot slecht verterende strooisellaag (zand, leem en veen, zelden op klei of mergel).

Groeiplaatsen-Lichte loofbossen, bosranden, houtwallen, heggen, heide, duinen, slootkanten, beekwanden, langs greppels, oud trilveen en veenmosrietland.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Europa en Azië.

Nederland-Inheems. Algemeen.

Vlaanderen-Inheems. Algemeen.

Wallonië-Inheems. Algemeen.

Wetenswaardigheden

Men plantte de boom vroeger vaak bij het huis of de kerk om heksen op een afstand te houden en om dezelfde reden omringde men bronnen met Wilde lijsterbessen. De Lijsterbes wordt veel als straatboom in steden gebruikt, vooral vanwege zijn smalle vorm, waardoor hij weinig ruimte nodig heeft. Soms bereidt men uit de bessen een gelei die goed bij wild smaakt en veel vitamine C bevat. Vroeger maakte men er een drank uit die scheurbuik moest voorkomen. Van het buigzame, geelgrijze hout maakte men handgrepen voor gereedschap en men sneed er beeldjes uit.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl