Voorjaarshelmkruid - Scrophularia vernalis

Frysk-Ier helmkrûd

English-Yellow Figwort

Français-Scrofulaire printanière

Deutsch-Frühlings-Braunwurz

Synoniemen

Familie-Scrophulariaceae (Helmkruidfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Scrophularia is afgeleid van scrophula (krop of halszweer), vanwege het vroegere gebruik om kropgezwellen (scrofulose, een varkensziekte) te genezen. Vernalis betekent van de lente.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Meestal tweejarig, zelden meerjarig of overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-April t/m juni.

Afmeting-15-80 cm.

Wortels

Stengels-De hele plant is dicht en zacht behaarden ruikt enigszins naar tuinkers. De stengels zijn zwak vierhoekig, wollig behaard en vooral bovenaan ook met klierharen.

Bladeren-De driehoekig-eironde bladen hebben een hartvormige voet en zijn diep getand. De onderste bladen zijn lang gesteeld, maar de bovenste bijna zittend.

Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen vormen gesteelde bijschermen in de bladoksels. De kelkslippen hebben geen vliezige rand. De bloemkroon is groengeel, 6-8 mm, vijflippig en urnvormig. Tussen de iets uiteenwijkende kroonslippen steken de meeldraden en de stijl buiten de kroon uit.

Vruchten en zaden-Een doosvrucht. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem-Licht beschaduwde, soms vrij zonnige, min of meer open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot kalkrijke, vaak omgewerkte, humeuze zandgrond.

Groeiplaatsen-Duinstruwelen, duinbossen, langs duinbospaden, bermen van duinwegen, bossen bij buitenplaatsen, bosranden en bergbossen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit berggebieden in Zuidwest-Azië en Zuid- en Midden-Europa.

Nederland-Ingeburgerd in de 18de eeuw. Vrij zeldzaam.

Vlaanderen-Ingeburgerd. Zeldzaam.

Wallonië-Ingeburgerd. Zeer zeldzaam.

Toepassingen

Voorjaarshelmkruid is in veel streken als bijenplant ingevoerd, omdat het veel nectar voortbrengt in het vroege voorjaar.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl