Vingerhoedskruid - Digitalis purpurea

Naamgeving (Etymologie) De geslachtsnaam kreeg de plant in 1542 van de Duitse botanicus Leonhard Fuchs. Digitalis is afgeleid van het Latijnse digitus (vinger) of digitale (vingerhoed), naar de vorm van de bloemkroon (evenals de Nederlandse naam). Purpurea betekent purperkleurig.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Stengels De rechtopstaande, ronde en holle stengel is niet of alleen aan de voet vertakt. Op de stengel groeien korte, zachte haren.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bladeren Zeer giftig. De langwerpige bladen zijn gekarteld tot gezaagd, aan de voet wigvormig versmald en van onderen grijsharig. De rozetbladen en de onderste verspreidstaande stengelbladen zijn gesteeld en worden tot ruim 40 cm lang. De bovenste stengelbladen zijn kleiner en niet gesteeld.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bloemen Tweeslachtig. De bloemstelen zijn kort zachtharig. De bloemen groeien in de oksels van kleine schutbladen in een naar één kant gekeerde lange tros, bovenaan de bloeistengel. De vele knikkende bloemen zijn 4-5 cm lang, buisvormig of klokvormig, lichtpaars met donkerrode, witgerande vlekken of soms helemaal wit, aan de buitenkant kaal en van binnen gebaard. De kelkbladen van de vijfslippige vergroeide kelk, zijn aan de buitenkant met haren begroeid. Het bovenstandig vruchtbeginsel is tweehokkig.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden Een doosvrucht. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bodem Licht beschaduwde of zonnige, iets open plaatsen op vochtige tot droge, matig voedselrijke tot voedselrijke, vrij stikstofrijke, vaak zwak zure, kalkarme grond (zand, leem en stenige grond).

Groeiplaatsen Open plekken in loofbossen, bergwouden, bosranden, struwelen, houtwallen, brandplekken, stormvlakten, kapvlakten, omgewerkte grond op beschaduwde plaatsen, braakliggende grond, langs spoorwegen, duinen, plantsoenen en tussen straatstenen.

Van de bloemen vertelde men vroeger dat het zitplaatsen voor vermoeide elfjes waren. De elfjes zouden de bloemen magische krachten hebben gegeven, zodat dieren, vooral vossen, deze als 'handschoenen' konden dragen. Door het dragen van deze handschoenen konden de dieren geluidloos met elkaar communiceren.
In de Middeleeuwen werd het kruid door zijn giftigheid, nauwelijks toegepast. Later werd Vingerhoedskruid gebruikt bij hartklachten en als vochtafdrijvend middel. In de plant komt de stof digitaline voor, dat gebruikt wordt om de hartwerking te verbeteren. Gedroogd en tot poeder vermalen blad is, in de juiste dosering, zeer geschikt om stoornissen in de hartslag te verhelpen (maar leidt in te hoge dosis tot hartverlamming). In tal van landen wordt Vingerhoedskruid voor de farmacie verbouwd. Vingerhoedskruid is zo giftig dat zelf experimenteren erg gevaarlijk is.
Het optreden van witbloemige exemplaren op een vindplaats is een teken dat het om nakomelingen van tuinplanten gaat. Het vrijwel ontbreken van witbloemige planten in het wild wordt toegeschreven aan hun geringere zaadproduktie.