| 
| 
|
|
|
Slanke gentiaan - Gentianella amarella | |
Frysk Lyts skieppeklokje
English Autumn Gentian and Dune Gentian
Français Gentiane amère et Gentianelle des marais
Deutsch Bitterer Enzian unde Sumpf-Enzian
Synoniemen Gentiana amarella, Slanke duingentiaan, Gentiana uliginosa
Familie Gentianaceae (Gentiaanfamilie)
Naamgeving (Etymologie) Gentianella is het verkleinwoord van Gentiana, genoemd naar Gentius, koning van Illyrië, die de Gele gentiaan zou heben aanbevolen als geneesmiddel. Amarella betekent bitterachtig. Uliginosa betekent op vochtige plaatsen groeiend.
Opmerkingen In Nederland worden beide soorten niet van elkaar onderscheiden. Slanke gentiaan en Duingentiaan worden ook wel beschouwd als twee ondersoorten. Slanke gentiaan (Gentianella amarella subsp. amarella) en Duingentiaan (Gentianella amarella subsp. uliginosa).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur Eenjarig, maar soms tweejarig.
Plantvorm Therofyt.
Hoofdbloei Slanke gentiaan. Augustus t/m oktober.
Duingentiaan. Juli t/m november.
Afmeting Slanke gentiaan. 2-30 cm.
Duingentiaan. 8-20 cm.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wortels Worteldiepte tot 10 cm.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
Duingentiaan
|
|
|
|
|
|
Stengels Slanke gentiaan. De opstijgende stengels zijn niet of alleen hogerop vertakt. Ze zijn donkergroen en vaak paars aangelopen.
Duingentiaan. Als de stengels vertakt zijn, dan is dat vanaf de voet.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
Duingentiaan
|
|
|
|
|
|
Bladeren Slanke gentiaan. De onderste twee of drie bladparen vormen een wortelrozet. Ze zijn langwerpig-eirond tot langwerpig.
Duingentiaan. De bladen zijn langwerpig-eirond tot langwerpig.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
Duingentiaan
|
|
|
|
|
|
Bloemen Slanke gentiaan. Tweeslachtig. De bloemen zijn roodachtig paars, roze, blauw of heel soms geelwit. Ze worden 1,2-2,2 cm en zijn meestal vijftallig. De kelkslippen zijn smal (lijn-lancetvormig) en allemaal even groot. De bochten tussen de slippen zijn stomp. Het vruchtbeginsel is zittend.
Duingentiaan. De mat paarsachtige bloemen zijn 1-2 cm. Ze zijn vier- of vijftallig met een lang gesteelde topbloem. De kelkslippen zijn zeer ongelijk van grootte. Eenjarige planten hebben meestal maar één of twee bloemen.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
Duingentiaan
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden De doosvrucht is niet gesteeld. Tweezaadlobbig.
Slanke gentiaan
|
|
|
|
|
|
Duingentiaan
|
|
|
Biotoop
Bodem Slanke gentiaan-Zonnige plaatsen op vochtige tot vaak natte, matig voedselarme, vaak kalkrijke, soms vrij kalkarme, grazige grond.
Duingentiaan-Zonnige plaatsen op vochtige tot natte, voedselarme, basische, kalkrijke, licht humeuze grond.
Groeiplaatsen Slanke gentiaan-Lage zandheuveltjes in duinvalleien, laagblijvend duingrasland, wanden van duinkuilen, duinpaadjes, soms op klippen, randen van strandvlakten die voor het grootste deel omringd zijn door duinen en zeer zelden door de vloed worden bereikt
en kalkmoerassen.
Duingentiaan-Natte kalkrijke duinvalleien, hooiland, kort begraasd weiland en laagveenmoerassen.
Verspreiding
Wereld Slanke gentiaan. Koudere en koel-gematigde streken op het noordelijk halfrond.
Duingentiaan. Noord-Europa en West-Engeland. Zeer zeldzaam in West-Europa, van Noordwest-Frankrijk tot in Zuid-Scandinavië. Het meest in het noorden van Duitsland en Polen.
Duingentiaan
Nederland Inheems. Zeer zeldzaam. Duingentiaan wordt in Nederland niet onderscheiden van Slanke gentiaan.
Vlaanderen Slanke gentiaan. Inheems. Zeer zeldzaam.
Duingentiaan. Inheems. Zeer zeldzaam.
Wallonië Slanke gentiaan. Niet in Wallonië.
Duingentiaan-Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.
Slanke gentiaan
2001-2025 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl