Wilde planten in Nederland en België

Sint-Janskruid - Hypericum perforatum
Frans hertshooi - Hypericum x desetangsii

Frysk-Sint-Janskrûd

English-St. John's Wort and Des Etangs' St John's-Wort

Français-Millepertuis perforé etMillepertuis de Des Étangs

Deutsch-Johanniskraut und Des Etangs' Johanniskraut

Synoniemen

Familie-Hypericaceae (Hertshooifamilie)

Naamgeving (Etymologie)-De plant is genoemd naar Sint-Jan. Men meende dat het sap van de plant het bloed van Sint-Jan bevatte en daarom een helende werking had en boze geesten bestreed. Men hing het aan de deuren van huizen, stallen en schuren. De werking van het kruid kon nog versterkt worden door het op 23 juni, de avond voor Sint-Jan, te verbranden. Het Sint-janskruid moest dan wel voor zonsopgang en mét dauwdruppels geplukt worden. En de plant mocht niet gezocht worden, maar bij toeval gevonden. Wie dit alles deed was verzekerd van veel voorspoed. Hypericum komt van het Griekse hypo en Erica (onder of tussen heide). Sommigen zeggen echter dat Hypericum verwijst naar de god Hyperion, vader van de zon in de Griekse mythologie, omdat de bloemen (net als de zon) heldergeel zijn. Perforatum betekent doorboord.

Kruising-Frans hertshooi (Hypericum x desetangsii) is de kruising van Sint-Janskruid en Kantig hertshooi of Gevlekt hertshooi.

De hybride tussen Sint-Janskruid en Kantig hertshooi staat op zonnige of soms licht beschaduwde, droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, grazige en matig stikstofrijke, kalkarme tot kalkrijke grond. De plant groeit in ruige, droge, zure en schrale graslanden, in de duinen en heiden, in lichte bossen en struwelen, in bosranden en houtwallen, in akkers, akkerranden en braakliggende grond. Verder op spoorwegemplacementen en –bermen, op industrie- en haventerreinen, in bermen en langs greppels, aan waterkanten en in afgravingen, tussen straatstenen en in plantsoenen. Ze is van meerdere vindplaatsen in Europa bekend, in Nederland weerspiegelt het kaartje vooral de activiteiten van plaatselijke floristen die alert zijn op deze Kruising-Ze wordt waarschijnlijk vaak over het hoofd gezien. Het is lastig dit taxon te onderscheiden van de stamouders, vooral omdat ze terug kan kruisen met de stamouders en zo bastaardzwermen vormt. Herkenning lukt nog het beste door naast het aantal lijsten, de kelkbladen (op aanwezigheid tandjes) en de bladeren (op aanwezigheid weinig doorzichtige puntjes) te bestuderen.
René van Moorsel, 2015. cc by-sa 3.0


Pieter Stolwijk - cc by-nc-sa 3.0 nl


© Joop Verburg - verspreidingsatlas.nl


Erik Slootweg - cc by-nc-nd 3.0


Erik Slootweg - cc by-nc-nd 3.0


Zoom - cc by-nc 4.0


Zoom - cc by-nc 4.0


Thomas Ebner - cc by 4.0


Thomas Ebner - cc by 4.0


Robert H. Wardell - cc0-1.0


Robert H. Wardell - cc0-1.0

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Juni t/m september.

Afmeting-20-80 cm.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


kuleuven-kulak.be/bioweb


kuleuven-kulak.be/bioweb


Udo Schmidt - cc by-sa 2.0

Wortels-Met korte uitlopers (wortelknoppen).


Harry Rose - cc by 2.0


Harry Rose - cc by 2.0


Forest en Kim Starr - cc by 3.0


Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0

Stengels-De rechtopstaande, stevige stengels zijn sterk vertakt, met merg gevuld en rond met twee lijsten. Aan de voet zijn ze uitgespreid en wortelen ze. Sint-Janskruid vormt groepen.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


kuleuven-kulak.be/bioweb


kuleuven-kulak.be/bioweb

Bladeren-De tegenoverstaande, zittende bladen zijn lijnvormig tot eirond. Ze hebben vele doorzichtige punten en aan de rand zie je zwarte klierpunten.
Frans hertshooi-Bladen meestal met vrij weinig doorzichtige punten.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


kuleuven-kulak.be/bioweb

Bloemen-Tweeslachtig. De 1-2,2 cm grote, gele bloemen staan in brede pluimen met schuin omhoog staande takken. De vijf kelkbladen hebben een smal, spitse top (geleidelijk toegespitst) en maar weinig zwarte punten of streepjes. In de buurt van de top zitten geen kleine tanden. Ze zijn veel korter dan de kroon (vijf kroonbladen met weinig zwarte punten) en 4-5 mm lang. De meeldraden staan in drie bundels bij elkaar en zijn onderaan vergroeid. Het bovenstandig vruchtbeginsel heeft drie stijlenen drie stempels. Door wrijven kan uit de bloemknoppen een paars vocht worden geperst.
Frans hertshooi-De kelkbladen voor een deel met kleine tandjes nabij de spitse top of gaaf.


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl


Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden-Rijpe doosvruchten met lengtestrepen en korte, schuine dwarsstrepen. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.


kuleuven-kulak.be/bioweb


kuleuven-kulak.be/bioweb


©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige plaatsen op droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke grazige, kalkarme tot kalkrijke grond.

Groeiplaatsen-Spoorbermen, spoorwegterreinen, open plekken in bossen en struwelen, houtwallen, akkerranden, droog zuur grasland, ruig grasland, schraal grasland, bermen, braakliggende grond, duinen, langs greppels, zandgroeven, industrie- en haventerreinen, tussen straatstenen en plantsoenen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Europa, West- en Midden-Azië en Noordwest-Afrika (Atlasgebergte).

Frans hertshooi-Europa.

Nederland-Inheems. Algemeen.

Frans hertshooi-Inheems. Vrij algemeen.

Vlaanderen-Inheems. Algemeen.

Frans hertshooi-Inheems. Vrij algemeen.

Wallonië-Inheems. Algemeen.

Frans hertshooi-Vrij zeldzaam.

Toepassingen

Als je de bloemen van Sint-Janskruid fijn wrijft komt er een bloedrood sap uit en als je de blaadjes tegen het licht houdt zie je vele gaatjes. Sint-Janskruid werd daarom vroeger, volgens de signatuurleer, veel toegepast op het slagveld als wondkruid. Een aftreksel van de bloemen zou een goede remedie zijn tegen melancholie en neerslachtigheid. De bloemen moesten dan wel op een vrijdag geplukt worden, in het 'uur van Jupiter', en daarna ongeveer een week blijven hangen voordat het aftreksel bereid werd. In de homeopathie wordt het gebruikt bij zenuwpijnen.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl