|
Naamgeving (Etymologie): De naam kruiskruid is misschien ontstaan door de kruisgewijs staande bladen, maar meer waarschijnlijk is dat het een verbastering is van de Duitse naam Greiskraut. Senecio is afgeleid van senex (grijsaard), vanwege het spoedig zichtbaar wordende vruchtpluis. Sarracenicus komt van de Saracenen (een Noord-Arabisch volk).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Hemikryptofyt.
Bloeimaanden: Augustus en september.
Afmeting: 90-150 cm.
Wortels: Een kruipende wortelstok met uitlopers.
Stengels: De donkergroene, stijf rechtopstaande
stengels zijn met merg gevuld en alleen in de bloeiwijze vertakt en behaard. De soort groeit in groepen.
Bladeren: De zittende bladeren zijn langwerpig-eirond, dikwijls half-stengelomvattend, spits, kaal en hebben een ongelijk gezaagde rand met naar de top gerichte, iets gekromde tanden.
Bloemen: Polygaam.
De bloemhoofdjes vormen brede schermvormige
pluimen. De hoofdjes zijn1½-3 cm groot. De zes ot acht lintbloemen zijn geel. De binnenste omwindselkrans
bestaat gemiddeld uit dertien blaadjes. De omwindselbladen hebben een zwarte top.
|
© Hanneke Waller - verspreidingsatlas.nl
|
© Hanneke Waller - verspreidingsatlas.nl
|
© Malcolm Storey - bioimages.org.uk - CC-BY-NC-SA-2.0 uk
|
Teun Spaans - Public Domain
|
Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn kaal en het vruchtpluis is geelachtig wit. Tweezaadlobbig.
Biotoop
Bodem: Zonnige tot vaak licht beschaduwde plaatsen op natte, voedselrijke tot zeer voedselrijke, neutrale tot kalkhoudende, humeuze grond (zandig-kleiige rivierafzettingen, zandige leem en soms op zeeklei). De plant doorstaat overspoeling goed.
Groeiplaatsen: Waterkanten (langs rivieren, beken, kanalen en oeverruigtes in zoetwatergetijdengebieden), ruigten (natte ruigten),
bossen en bosranden
(open plekken in oeverwalbossen en langs bosranden van wilgenbossen, grienden, struwelen (rivierduinen) en ruigten.
Verspreiding
Wereld: West-Azië en Midden- en Oost-Europa, noordwestelijk tot in Nederland en Noordwest-Duitsland. In Groot-Brittanië, Denemarken en Zuid-Zweden is het uit vroegere cultuur verwilderd en ingeburgerd.
gbif.org
Nederland: Plaatselijk vrij algemeen in het westelijke rivierengebied, in het noorden van het IJsselgebied en in het Eemgebied en zeldzaam elders in het rivierengebied en langs
de Geul in Zuid-Limburg. Op andere plaatsen is de soort zeer zeldzaam.
Rode lijst 2012. Thans niet bedreigd. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Zeldzaam. Oorspronkelijk inheems.
verspreidingsatlas.nl
Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Slechts op één plek langs de Molenbeek, ten zuidwesten van Aalst.
Rode lijst. Met verdwijning bedreigd. Beschermd.
Wallonië: Zeer zeldzaam. Nog slechts op één plek in de Dendervallei.
Rode lijst. Ernstig bedreigd. Beschermd.
Oude illustraties
(Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
 
Flora Batava, deel 18, Jan Kops en F.W. van Eeden (1889)
|
 
Afbeeldingen der artseny-gewassen
met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen. Deel 2 (1796)
|
 
Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
|
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
|
|
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
|
|
|
|
| 
