Frysk

English-Madder

Français-Garance

Deutsch-Krapp

Synoniemen

Familie-Rubiaceae (Sterbladigenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Rubia komt van het Latijnse ruber (rood), naar de kleur die van de wortels wordt verkregen. Tinctorum betekent van de ververs.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Chamaefyt of hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Juni en juli.

Afmeting-60-90 cm.

Wortels-Een vrij dikke, min of meer houtige wortelstok.

Stengels-De vierkantige stengels zijn (op de ribben) ruw door omlaag gerichte stekeltjes.

Bladeren-De langwerpige tot lancetvormige bladen zijn wintergroen. Meestal groeien ze in kransen van vier tot zes (onder en boven vier en in het midden zes). Aan de onderkant hebben ze uitspringende netvormige nerven. De rand en de middennerf aan de onderkant is ruw door omlaag gerichte stekeltjes.

Bloemen-Polygaam. De bloemen groeien in losse, ijle, gesteelde bijschermen, in de bladoksels langs een groot deel van de stengel (twee bloemen per bladkrans). Ze zijn groengeel, vijftallig en de slippen aan de top zijn naar binnen teruggekromd.

Vruchten en zaden-De steenvrucht is zwart of roodbruin, bolrond en bevat meestal maar één zaad. Er werden hier echter maar zelden vruchten gevormd.

Biotoop

Bodem-Zonnige of half beschaduwde plaatsen op matig droge tot matig vochtige, matig voedselrijke of voedselrijke, kalkrijke grond.

Groeiplaatsen-Bermen, dijken, humeuze ruigten en heggen.

Verspreiding

Wereld-Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië en Zuidoost-Europa.

Nederland-Ingeburgerd in de 17de eeuw. Verdwenen. Vroeger in Zeeland en in het rivierengebied bij Tiel. Voor het laatst in het wild gevonden in 1981.

Vlaanderen-Ingeburgerd. Verdwenen.

Wallonië-Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.

Toepassingen

De wortelstokken bevatten de dieprode en zeer lichtechte kleurstof alizarine. Daarnaast werd de plant gebruikt als middel tegen reumatiek. Voor een goede opbrengst moet Meekrap op kalkrijke klei worden verbouwd, waar zij drie jaar moet groeien voordat ze wordt geoogst. Zeker sinds de twaalfde eeuw was zij in Zeeland en omgeving in cultuur, en in de zestiende eeuw werd dit het voornaamste centrum van meekrapteelt in Europa. Steden als Zierikzee, Tholen en Goes kwamen door het verwerken en verhandelen van deze plant tot bloei. Buiten het zuidwesten van ons land waren er slechts enkele centra van de teelt, waaronder Tiel. Toen in 1868 een synthetische bereidingswijze van alizarine werd ontdekt, stortte de meekrapcultuur volledig is. Aan de kleurechtheid van het meekrappigment heeft Nederland de rode baan van zijn vlag de danken. Oorspronkelijk waren de kleuren 'oranje-blanje-bleu'. Oranje werd gemaakt door menging van meekraprood met een gele kleurstof uit Wouw (Reseda luteola) of Curcuma-wortel. Deze gele pigmenten verbleekten echter op den duur, zodat het oranje in rood veranderde, en tenslotte heeft men de theorie maar bij de praktijk aangepast.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl