|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
|
Maretak - Viscum album |
Frysk-Mistel
English-Mistletoe
Français-Gui
Deutsch-Mistel
Synoniemen-Vogellijm, Misteltoe, Mistel
Familie-Santalaceae (Sandelhoutfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Maretak is afgeleid van het Oud Germaanse woord mare (spook of heks). Ook ons hedendaagse woord nachtmerrie staat daarmee in verband. De plant zou zijn naam te danken hebben aan het vermogen om maren en andere boze geesten af te weren, hiertoe werd het in de stal opgehangen, of om met een Maretak in je hand was je in staat geesten te zien en zelfs met hen te spreken. Viscum betekent lijm die uit de bessen van maretakken geperst wordt. Album betekent wit.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Fanerofyt.
Hoofdbloei-Maart t/m mei.
Afmeting-20-50 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Maretak woekert op takken boven in de kroon van bomen. Het wortelstelsel is kamvormig. In de bast van de boom vormt hij zuigwortels en maakt contact met het vaatsysteem van zijn gastheerboom. Op deze manier kan de plant water en voedingsstoffen opnemen.
|
|
|
|
|
Stengels-De plant is ongeveer bolvormig (ca. 0,5 m). De groene, gevulde takken zijn vanaf de voet een aantal keren gaffelvormig vertakt. Ieder stengeldeel verbreedt zich aan de top en loopt daar uit in twee gewrichten, waaraan de volgende delen ontspringen. Elk jaar komen er zo nieuwe stengeldelen bij.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De in de winter groen blijvende, tegenoverstaande, langwerpig spatelvormige, leerachtige, geelgroene bladen worden tot 6 cm lang. Ze groeien in paren of soms in kransen van drie of vier aan de top van de laatste stengeldelen. Er is geen bladsteel en er zijn ook geen steunblaadjes. De nerven. lopen evenwijdig aan elkaar. De bladand is gaaf.
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Eenslachtig. Tweehuizig. De kleine bloemen groeien in kleine groepjes aan de stengeluiteinden en in de gaffels. Het bloemdek is geelgroen, met meestal vier slippen, die aan de voet zijn vergroeid. Ze zijn meestal viertallig, maar soms vijftallig. Mannelijke bloemen zijn groter dan vrouwelijke. Mannelijk bloemen bevatten vier meeldraden voor de bloemdekslippen, vrouwelijke bloemen hebben een onderstandig vruchtbeginsel en een kussenvormige stempel.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een steenvrucht. De 0,6-1 cm grote, ronde, witte of iets geelachtige, glanzige en giftige bessen rijpen in de winter. Het zijn een soort steenvruchten met één of meer zaden, die omgeven worden door geelachtig wit, slijmachtig vruchtvlees. De bessen worden door vogels verspreid via de uitwerpselen of doordat een vogel zijn snavel met de plakkerige bes afveegt aan een tak. Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Zonnige plaatsen boven in loofbomen op kalkrijke grond (mergel en zand). Deze halfparasiet woekert het meest op Zwarte populier, Canadapopulier, Appel, Robinia en soms op Eenstijlige meidoorn.
Groeiplaatsen-In bomen in boomgaarden en bosranden en in vrijstaande bomen.
Verspreiding
Wereld-Gematigde streken in Europa, Azië en Noordwest-Afrika.
Nederland-Inheems. Zeldzaam.
Vlaanderen-Inheems. Vrij algemeen.
Wallonië-Inheems. Vrij algemeen.
Toepassingen
De gaffel symboliseerde de geboorte (een uit twee), later werd de Maretak symbool van het kerstfeest. In Angelsaksische landen wordt de plant als kerstversiering gebruikt. Druïden sneden de plant met een gouden sikkel van de heilige Eik (een boom die zeer zelden gastheer is). De naam Vogellijm slaat op het gebruik van het vruchtvlees als een soort lijm die op takken werd gestreken om vogels te vangen. Een extract van de vruchten werd gebruikt als bloeddrukverlagend middel.
2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl