Kruldistel - Carduus crispus

Frysk: Krolstikel

English: Welted Thistle

Français: Chardon crépu

Deutsch: Krause Distel

Synoniemen:

Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Carduus komt uit het Latijn en betekent Wilde distel of Artisjok. Crispus betekent gekroesd.

Kruising: De bastaard van Kruldistel en Knikkende distel (Carduus x stangii) staat in kenmerken tussen beide oudersoorten in en groeit op plekken waar ze samen voorkomen.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Tweejarig.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Hoofdbloei: Mei t/m september.

Afmeting: 30-130 cm.

Wortels

Stengels: De rechtopstaande stengels zijn meestal vertakt (vaak alleen bovenin). De gekroesde vleugels van de stengels hebben meestal tot 5 mm lange, maar vrij slappe stekels.

Bladeren: De bladen groeien eerst in een rozet. Ze zijn langwerpig of elliptisch veerspletig of getand. Van onderen zijn ze iets tot dicht spinnenwebachtig behaard, maar van boven nauwelijks. De toppen van de bladslippen met tot 5 mm lange stekels. De stekels zijn vrij zacht. De verspreidstaande, langwerpige en veerdelige stengelbladen zijn gekroesd. Ze lopen met smalle vleugels langs de bladsteel door en gaan dan over in de stengel.

Bloemen: Tweeslachtig. De bloemhoofdjessteel heeft een gestekelde vleugel tot aan de bloeiwijze. De rechtopstaande, ongeveer eivormige tot bijna bolronde (ze zijn meer lang dan breed) bloemhoofdjes zitten in kluwens met twee tot vijf (zittend) bij elkaar aan het eind van de takken. Ze zijn 1-3 cm groot en roodpaars of heel soms wit van kleur. De groene omwindselbladen zijn aan de top licht gebogen, maar niet S-vormig. De middennerf van de middelste omwindselbladen is onopvallend in het onderste deel. Het vruchtbeginsel is onderstandig met één stijl en twee stempels. De vijf meeldraden zijn vergoeid met elkaar.

Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige tot soms licht beschaduwde, open plaatsen op matig droge tot vochtige, voedselrijke, humushoudende en vaak kalkhoudende, omgewerkte grond (van zand tot klei, niet op veen).

Groeiplaatsen: Bermen, grasland (ruig grasland langs rivieren en kanalen), rivierdijken, langs spoorwegen (spoorbermen), ruigten (humeuze ruigten), bossen (lichte plekken, o.a. in oeverwalbossen langs rivieren en grote beken), bosranden, struwelen, haventerreinen, industrieterreinen, afgravingen (zandgroeven en kleigroeven), stortterreinen, geluidswallen, ruderale plaatsen, plantsoenen en ingedijkte kwelders.

Verspreiding

Wereld: Gematigde streken in Azië en Europa. Ingeburgerd in Groot-Brittannië, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.

Nederland: Algemeen, maar vrij zeldzaam in Drenthe, Zuidoost-Fryslân, delen van Noord-Brabant en Zeeuws Vlaanderen.

Vlaanderen: Algemeen, maar minder algemeen in de Kempen.
Wallonië: Twijfelachtig inheems. Algemeen, maar zeldzamer in de Ardennen.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Flora Batava, deel 3, Jan Kops (1814)	Tweede gheslacht van wilde Distelen Cruijdeboek, deel 4, Rembert Dodoens. Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke (1554)
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm	Flora regni borussici, deel 10, A.G. Dietrich (1842)
Bilder ur Nordens Flora, deel 3, Carl Axel Magnus Lindman (1922-1926)	English Botany, or Coloured Figures of British Plants, deel 5, J.E. Sowerby (1866)
Stirpium historiae pemptades sex, sive libri XXX, R. Dodonaeus [Dodoens] (1583)	Flora Parisiensis, deel 5, P. Bulliard (1776-1781)
Unkrauttaflen - Weed plates - Planches des mauvaises herbes - Ugressplansjer, E. Korsmo (1934-1938)	Flora Danica Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888)
Illustrations of the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)

2001-2022 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL