Wilde planten in Nederland en België

Nederlandse namen

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

R

S

T

U

V

W

Z

Knoopkruid - Centaurea jacea

Andere namen Frysk: Soldateknoop English: Brown knapweed Français: Centaurée jacée Deutsch: Wiesen-Flockenblume Verouderde of andere namen: Centaurea pratensis, Centaurea nigra, Centaurea debeauxii, Centaurea microptilon, Centaurea angustifolia, Gewoon knoopkruid, Echt knoopkruid	Classificatie Klasse: Spermatopsida Orde: Asterales Familie: Asteraceae (Composietenfamilie) Geslacht: Centaurea (Centaurie) Soort: Centaurea jacea
Naamgeving (Etymologie): Centaurea komt uit de Griekse mythologie en is genoemd naar de kruidkundige Centaur (half mens, half paard) Chiron. Jacea komt van het Latijnse jaceo (neerliggen). Ondersoorten: Knoopkruid is een variabele soort die in ondersoorten of soms in aparte soorten wordt verdeeld, waaronder Zwart knoopkruid (Centaurea nigra). Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten). Levensduur: Overblijvend. Plantvorm: Kruid. Winterknoppen: Hemikryptofyt. Bloeimaanden: Juni, juli, augustus en september. Afmeting: 30-120 cm. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Wortels: Een wortelstok. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Stengels: De rechtopstaande of soms opstijgende, dof donkergroene, geribde  stengels zijn dun, maar onder de hoofdjes  verdikt. Ze kunnen  al of niet vertakt zij. Ze zijn  kaal of  spinragachtig behaard en vormen zeer korte uitlopers. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Bladeren: De bladeren zijn kaal tot spinragachtig behaard. Ze varieren van lijnvormig, langwerpig tot eirond of scheef ruitvormig. Ze kunnen een vrijwel gave rand heben, maar ook kunnen ze bochtig veervormig zijn gespleten. De rozetbladen zijn breder dan de verspreidstaande  stengelbladen. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Bloemen: Tweeslachtig. De allenstaande, 2-6 cm grote bloemhoofdjes zijn roodpaars of heel soms wit. Ze groeien aan het eind van de stengels. Er zijn geen lintbloemen, alleen buisvormige  bloemen. De randbloemen zijn soms groter en stralend, maar deze ontbreken ook vaak. De omwindselbladen hebben een bruin tot bijna zwart aanhangsel, dat door een vernauwing van de rest van het omwindselblad is afgescheiden. Het kan gaafrandig, onregelmatig ingescheurd of diep en regelmatig kamvormig ingesneden zijn. Op de bloemhoofdjesbodem  staan stroschubben. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden kunnen al of niet vruchtpluis van borstelharen hebben. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig. Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL Biotoop Bodem: Zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen op droge tot matig vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, weinig of niet bemeste, zwak zure tot kalkrijke grond (leem, mergel, lichte klei en humusrijk of lemig zand). Vruchten: Groeiplaatsen: Grasland (bergweiden, vrij schraal grasland en kalkgrasland), bermen, zeeduinen (duingrasland), dijken, grazige ruigten, iets ruderale plaatsen, langs spoorwegen (spoorbermen), braakliggende grond, klippen en bosranden. Verspreiding Wereld: Europa behalve in de zuidelijkste delen en zeer zeldzaam in West- en Midden-Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika, Argentinië en Nieuw-Zeeland. gbif.org Nederland: Algemeen in Zeeland en het rivierengebied. Elders vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in Noordoost-Nederland. Rode lijst 2012. Thans niet bedreigd. Trend sinds 1950: stabiel of toegenomen. Algemeen. Oorspronkelijk inheems. verspreidingsatlas.nl Vlaanderen: Algemeen. Rode lijst. Thans niet bedreigd. Wallonië: Vrij algemeen. Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten). Flora Batava, deel 1, Jan Kops (1800) Flora Batava, deel 1, Jan Kops (1800) Flora Batava, deel 18, Jan Kops en F.W. van Eeden (1889) Flora Batava, deel 18, Jan Kops en F.W. van Eeden (1889) Flora Batava, deel 19, Jan Kops en F.W. van Eeden (1893) Flora Batava, deel 19, Jan Kops en F.W. van Eeden (1893) Zwart knoopkruid Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm Knoopkruid Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905) Zwart knoopkruid Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926) Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883) Zwart knoopkruid Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)