Gewone berenklauw - Heracleum sphondylium

Naamgeving (Etymologie) Heracleum is genoemd naar de god Heracles of Hercules, vanwege de grootte van de plant en de grote geneeskracht, die men haar toeschreef. Sphondylium betekent wervel (in dit geval de opgeblazen stengelknoop). Sibericum verwijst naar Siberië.

Ondersoorten De gewone ondersoort is Heracleum sphondylium subsp. sphondylium. Een tweede, in Nederland veel zeldzamere, ondersoort is Heracleum sphondylium subsp. sibiricum.

Hoofdbloei Mei t/m november.
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum. Deze ondersoort kan al in april beginnen te bloeien.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Stengels De rechtopstaande, borstelig behaarde stengels zijn hol, kantig, gegroefd, niet rood gevlekt en 0,5-2 cm dik.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bladeren De wortelbladen zijn borstelharig, rondachtig of eirond, 20-50 cm en veerdelig of geveerd met grote, breed eironde tot langwerpige, diep gelobde of grof getande slippen. De verspreidstaande bovenste bladen hebben een sterk opgeblazen bladsteel. Deze bladen zijn geveerd met vijf tot soms negen deelbladen met vaak een gelobde of gespleten rand.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bloemen Tweeslachtig. De bloemschermen worden tot 20 cm breed en bestaan uit (twaalf-)vijftien tot vijfenveertig stralen. De bloemen zijn wit of zelden roze tot paars aangelopen en 0,5-1 cm. De kroonbladen van de buitenste, stralende bloemen zijn duidelijk verschillend van grootte. De kroonbladen zijn aan de top 1,5- 4 mm diep ingesneden. Van onderen zijn ze meestal kort behaard. Er zijn nul tot drie omwindselbladen. De omwindselblaadjes (onder de schermpjes) zijn 5-15 mm. Het onderstandig vruchtbeginsel is tweehokkig met twee stijlen.
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum. Geelgroene (zelden paars aangelopen) bloemen. De 1,7-2,6 mm lange, kale kroonbladen zijn aan de top niet ingesneden. De buitenste bloemen zijn niet of weinig stralend. De bloemen verschillen nauwelijks in grootte. De omwindselblaadjes zijn 2-7 mm.

Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl	Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl

Vruchten en zaden De tweedelige, elliptische tot rondachtige splitvruchten zijn afgeplat met brede vleugels, meestal dicht behaard of zelden pukkelig en 0,7-1,1 cm. De deelvruchten zijn eenzadig. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum. De vruchten zijn kaal tot pukkelig.

AnRo0002 - cc0	AnRo0002 - cc0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiant - cc by-sa 4.0	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Bodem Zonnige of licht beschaduwde plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke grond (zand, leem, zavel, klei, mergel en kleiig veen). Niet op brakke of zilte grond.

Groeiplaatsen Loofbossen, grienden, bosranden, struwelen, ruig grasland, hooiland, bermen, dijken, langs greppels, waterkanten, ruigten, braakliggende grond, plantsoenen en rietland.

Nederland Inheems. Algemeen.
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum. Inheems. Zeer zeldzaam.

Vlaanderen Inheems. Algemeen.
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum. Niet ingeburgerd. Zeer zeldzaam.
Wallonië Inheems. Algemeen.

De plant bevat etherische olie met furocoumarinen, die onder invloed van licht op de huid ontstekingen kan veroorzaken. In Rusland, Estland, Letland en Litouwen worden de stengels in de zon te drogen gelegd. Op de stengel vormen zich dan zoete, witte kristallen. De jonge plant is nog niet giftig. De 15 tot 20 cm lange, jonge stengels kunnen gegeten worden. Ze moeten geplukt worden voordat het blad zich gaat ontvouwen. Oudere stengels kunnen geschild gegeten worden. Bij het schillen moet dan wel handschoenen gedragen worden om huidirritatie te voorkomen.