Frysk-Brave Hindrik

English-Good King Henry

Français-Chénopode Bon-Henri

Deutsch-Guter Heinrich

Synoniemen-Chenopodium bonus-henricus

Familie-Amaranthaceae (Amarantenfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Brave hendrik vormt een tegenstelling met Kwade hendrik, waarmee vroeger het giftige Overblijvend bingelKruid. (Mercurialis perennis) werd bedoeld. Chenopodium is afgeleid van het Griekse Chenos (gans) en podion (voetje), vanwege de bladvorm, die op de pootafdruk van een gans lijkt. Bonus-henricus betekent goede Hendrik.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Hemikryptofyt.

Hoofdbloei-Mei t/m augustus.

Afmeting-15-60 cm, maar soms tot 80 cm.

Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0	Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0
Thomas Mathis - cc by-sa 3.0	Meneerke bloem - cc by-sa 3.0

Wortels-Een dikke vlezige wortelstok.

Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	intermountainbiota.org - cc by-nc 3.0
intermountainbiota.org - cc by-nc 3.0	intermountainbiota.org - cc by-nc 3.0

Stengels-De rechtopstaande, taaie stengels zijn vaak rood aangelopen. Aan de voet zie je resten van bladstelen uit vorige jaren.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Stefan.lefnaer - cc by-sa 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0

Bladeren-De dofgroene, iets kleverige bladen zijn driehoekig. Aan de bladvoet zitten twee naar de zijkant of naar achteren gerichte slippen. Ze zijn 5-10 cm, ongeveer even lang als breed. De bladrand is zwak gegolfd.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Stefan Lefnaer - cc by-sa 4.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0

Bloemen-Tweeslachtig. Het bloeiwijzedeel van de stengel is vrij kort en sterk vertakt, met alleen onderaan pijl- of spiesvormige, gaafrandige schutbladen. De groene bloemkluwens zitten ineengedrongen aan korte zijasjes aan de top van de stengel (een smalle vrij dichte, alleen aan de voet bebladerde pluim). De stempels steken ver uit de bloem. De bloemdekbladen zijn bruinig en niet verdikt.

Stefan Lefnaer - cc by-sa 4.0	Enrico Blasutto - cc by-sa 3.0
Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Paul Fabre - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr

Vruchten en zaden-Een eenzadige dopvrucht of nootje. De vruchten zijn eerst rood, bij rijpheid worden ze vrijwel zwart. Tweezaadlobbig.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Jean-Jacques Houdré - tela-botanica.org - cc by-sa 2.0 fr
Carole Ritchie - USDA-NRCS PLANTS Database	©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige, warme, beschutte plaatsen op vochtige, zeer voedselrijke, vooral stikstofrijke, vaak met organisch materiaal bemeste, omgewerkte grond.

Groeiplaatsen-Bij mesthopen en beerputten, begraafplaatsen, bermen, braakliggende grond, langs heggen, ruderale plaatsen, oude muren, humeuze ruigten en soms in akkers.

Verspreiding

Wereld-Bijna heel Europa. Alleen in het hooggebergte kan de plant zich redelijk handhaven. Ingeburgerd in Noord-Amerika.

Nederland-Archeofyt. Zeer zeldzaam.

Vlaanderen-Archeofyt. Zeer zeldzaam.

Wallonië-Archeofyt. Zeldzaam.

Toepassingen

Keuken-Vroeger werd de plant veel gekweekt als groente. De bladeren werden als spinazie gegeten. De jonge scheuten kunnen als een soort asperges klaar gemaakt worden. In Duitsland worden de zaden gebruikt voor het vetmesten van kippen en wordt daarom ook wel Fette Henne genoemd.

Medicinaal-De wortels worden soms gebruikt tegen hoest bij schapen. Ook werd er een medicinale thee van getrokken.

Vermeerderen-Zaaien.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl