|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
|
Bosandoorn - Stachys sylvatica |
Frysk-Boskhazze-ear
English-Hedge Woundwort
Français-Epiaire des bois
Deutsch-Wald-Ziest
Synoniemen
Familie-Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Stachys betekent aar, naar de aarvormige bloeiwijze. Sylvatica betekent in het bos groeiend.
Kruising-Moerasandoorn en Bosandoorn (Stachys x ambigua) kunnen een bastaard vormen, die in de regel onvruchtbaar is, maar zich door middel van uitlopers soms aanzienlijk kan uitbreiden.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend.
Plantvorm-Hemikryptofyt.
Hoofdbloei-Juni t/m augustus.
Afmeting-50-100 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Een kruipende wortelstok met uitlopers.
|
|
|
|
|
|
Stengels-De vierkante en rechtopstaande, klierharige stengels zijn vaak in het bovenste deel vertakt. De plant verspreidt een onaangename geur.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De bladen staan kruisgewijs tegenover elkaar. De onderste, sterk geurende bladen zijn breed eirond. Ze hebben een diep hartvormige voet en een toegespitste top. Ze zijn grof gekarteld-gezaagd en hebben een lange steel. De bladstelen zijn 3-7 cm. De bovenste bladen zijn smaller en met een kortere steel. De bladstelen van de middelste en bovenste bladen zijn éénvijfde tot half zo lang als de hele lengte van bladschijf en bladsteel.
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De bloemen vormen schijnkransen met meestal zes bloemen (een aarvormige bloeiwijze). Ze zijn donker-paarsrood met witte vlekken en 1,2-1,8 cm. De bloemen hebben twee lippen. De onderlip is bijna twee keer zo lang als de gewelfde bovenlip, heeft een honingmerk en opgebouwd uit een brede middenslip en twee zijslippen. De vijftandige, dicht behaarde kelk is 4-7 mm. Er zijn vier meeldraden en het vruchtbeginsel is bovenstandig.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-De splitvrucht heeft vier nootjes. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Licht of matig beschaduwde plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke of voedselrijke, humeuze, zwak zure tot kalkhoudende grond (op leem, slibhoudend of lemig zand, zavel, klei, löss en mergel). Vaak op verstoorde plaatsen.
Groeiplaatsen-Loofbossen, parkbossen, duinbossen, heggen, bosranden, struwelen, langs holle wegen, bermen, akkerranden, tuinen, spoordijken, bij buitenplaatsen, uiterwaarden, hogere delen van beekoeverwallen en langs sloten en rivieren.
Verspreiding
Wereld-Centraal-Azië, de Kaukasus en Europa, behalve in enige noordelijke en zuidelijke randgebieden.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Wallonië-Inheems. Algemeen.
Toepassingen
Medicinaal-Bosandoorn werd vroeger wel gekweekt om zijn wondhelende eigenschappen. Dit is nog af te leiden aan de Engelse naam Woundwort.
Vermeerderen-Scheuren of zaaien.
2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl