| 
| 
|
|
|
Bernagie - Borago officinalis | |
Frysk Blaubekje
English Borage
Français Bourrache
Deutsch Borretsch
Synoniemen Komkommerkruid.
Familie Boraginaceae (Ruwbladigenfamilie)
Naamgeving (Etymologie) Borago komt uit het oud-arabisch en betekent daar “ruwharig”. In het middeleeuws latijn werd het woord als leenwoord overgenomen. Officinalis komt van het Latijnse officium (werkplaats, in plantkundig/medische verband is dat de apotheek). Officinalis betekent dus in gebruik in de apotheek / geneeskrachtig.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur Eenjarig.
Plantvorm Therofyt.
Hoofdbloei Juni t/m november.
Afmeting 20-80 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels Een penwortel.
|
|
|
|
|
|
Stengels De rechtopstaande, stijve en dikke stengels zijn afstaand borstelig behaard en al of niet vertakt.
|
|
|
|
|
|
Bladeren De meestal eironde, in de gevleugelde bladsteel versmalde wortelbladen vormen eerst een rozet. De bladrand is gegolfd. De zittende stengelbladen zijn kleiner en meer langwerpig tot lancetvormig. De bovenste bladen zijn stengelomvattend. Alle bladen zijn afstaand behaard.
|
|
|
|
|
|
Bloemen Tweeslachtig. De dikke bloemstelen zijn omgebogen. De half-knikkende, 1,5-3 cm grote bloemen staan schermachtig bijeen (bebladerde schichten). Ze hebben een stervormig gedeelde kroon met afstaande, eironde, spitse slippen en een duidelijke kegel van paarszwarte meeldraden. Ze zijn helder blauw (zelden roze of wit) met een wit centrum (witte keelschubben). De helmknoppen zijn donker. De kelkslippen zijn lijn-lancetvormig, ongeveer even lang als de bloemkroon en na de bloei samenneigend.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden Een splitvrucht met vier (maar soms minder) groengele, later bruinig zwart wordende zaden. Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
|
| |
Biotoop
Bodem Zonnige, warme, open plaatsen op vochtige, voedselrijke, vaak omgewerkte grond (zand, zavel, lichte klei en stenige plaatsen).
Groeiplaatsen Akkers, ruderale plaatsen, puinhopen, bermen, omgewerkte grond, tuinen, braakliggende grond, vuilstorten en spoorwegterreinen.
Verspreiding
Wereld Oorspronkelijk uit Zuid-Europa en Noord-Afrika.
Nederland Niet ingeburgerd. Algemeen. Verwilderd vanuit tuinen.
Vlaanderen Niet ingeburgerd. Vrij algemeen.
Wallonië Niet ingeburgerd. Vrij algemeen.
Toepassingen
Medicinaal De soortaanduiding officinalis geeft aan dat aan de plant een geneeskundige werking werd toegeschreven. Een gekookt aftreksel van 2 eetlepels bloemen met 1 liter water kan enkele malen per dag als thee worden gedronken en zou helpen tegen reuma, nierontstekingen, ter bevordering van urine-afdrijving en tegen borst- en slijmvliesontstekingen. In wijn zouden de bloembladen helpen tegen neerslachtigheid. Reeds bij de Grieken stond de plant om zijn opbeurende werking bekend. De soort wordt op grotere schaal verbouwd om het oliehoudende zaad (gamma-linoleenzuur). Bernagie- of Borage-olie bevat een hoog gehalte aan Gamma-linoleenzuur (GLA) evenals zink, magnesium, vitamine B6 en biotine. Als een van de voornaamste natuurlijke bronnen van GLA heeft Borage olie een grote vlucht genomen in de voedingssupplementen industrie.
Keuken Bernagie wordt veel gekweekt als toeKruid. Als voedsel wordt de plant vooral in het Middellandse Zeegebied gewaardeerd als onderdeel van salades en andere zomerse gerechten. Ze heeft een komkommerachtige smaak, de naam komkommerKruid. heeft ze hieraan te danken. Behalve de bloemen worden ook de jonge blaadjes als sla of als spinazie gegeten.
Cultuur Bernagie wordt vaak gekweekt als bijenbloem.
Verfplant De bloemen kunnen gebruikt worden om azijn blauw te kleuren.
Vermeerderen Zaaien ter plaatse.
2001-2025 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl