Aapjesorchis - Orchis simia

Frysk

English-Monkey Orchid

Français-Orchis singe

Deutsch-Affen-Knabenkraut

Synoniemen

Familie-Orchidaceae (Orchideeënfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Een afzonderlijke bloem lijkt wel wat op een aapje, vandaar de Nederlandse naam Aapjesorchis. Orchis betekent zaadbal of testikel. De beide wortelknollen lijken namelijk op testikels. Simia betekent aap.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Geofyt.

Hoofdbloei-Mei en juni.

Afmeting-30-40 cm.

Hans Hillewaert - cc by-sa 3.0	Joachim Lutz - cc by-sa 4.0
Franz Xaver - cc by-sa 3.0	Björn S - cc by-sa 2.0

Wortels-Twee ongedeelde, bijna bolronde knollen.

Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0
Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0	Neuchâtel Herbarium - cc by-sa 3.0

Stengels-Een rechte of iets bochtige, enigszins kantige, onbehaarde stengel, die door de bovenste bladen wordt omsloten.

Joachim Lutz - cc by-sa 4.0	Krzysztof Golik - cc by-sa 4.0
Krzysztof Golik - cc by-sa 4.0	Bernd Haynold - cc by 2.5

Bladeren-De drie tot vijf grondstandige bladen zijn langwerpig-lancetvormig of eirond, vrij vlak, glanzend en niet gevlekt. De onderste bladen staan schuin omhoog. Onderaan groeien enkele kleine, schedevormige bladen.

Björn Sothmann - cc by-sa 3.0	Bernd Haynold - cc by-sa 2.0
Bernd Haynold - cc by-sa 2.0	Joachim Lutz - cc by-sa 4.0

Bloemen-Tweeslachtig. De schutbladen zijn eirond, dunvliezig, groenachtig tot geelachtig wit, 4-6 keer korter dan het vruchtbeginsel, éénnervig, de bovenste zijn stomp. De bloemen vormen een dichte, bolvormige aar. De bovenste bloemen komen eerder in bloei dan de onderste. De bloemdekbladen zijn aan de voet vergroeid. De lip is langer dan de bloemdekbladen, driespletig, van boven roze tot bijna wit en met wigvormige voet. De drielobbige, 1,4-1,6 cm lange bloemen zijn vuilwit of rozeachtig met vrij vage, paarse vlekjes. De middenlob is tweespletig met een tandje in de uitgerande top. De zijslippen en de twee lobben van de middenslip van de lip zijn paarsrood, bijna draadvormig en omgekruld. De omlaag gerichte spoor is rolrond, 1/2 tot 1/3 keer zo lang als het vruchtbeginsel, iets samengedrukt en stomp of uitgerand. De andere bloemdekbladen staan omhoog en lijken samen enigszins op een muts. Het vruchtbeginsel is spilvormig. Het zuiltje draagt een kort uitsteeksel van het helmbindsel.

Hans Hillewaert - cc by-sa 3.0	Björn Sothmann - cc by-sa 3.0
Orchi - cc by-sa 3.0	Joachim Lutz - cc by-sa 4.0

Vruchten en zaden-Een doosvrucht. Eenzaadlobbig. De plant groeit erg traag en produceert pas na vele jaren voor het eerst zaad.

Thomas Bruschi - cc by-nc-nd 4.0	Thomas Bruschi - cc by-nc-nd 4.0
©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige of soms licht beschaduwde plaatsen op droge tot matig vochtige, stikstofarme en matig voedselarme, meestal kalkrijke, maar soms kalkarmere grond (löss, leem, mergel en duinzand).

Groeiplaatsen-Onbemest kalkgrasland, grazige kalkhellingen, beek- en rivierbegeleidend hooiland, lichte bossen, bosranden, open plaatsen in en langs struwelen en in de duinen. Vooral in berg- en heuvelgebieden.

Verspreiding

Wereld-Zuidwest- en West-Europa, het Middellandse-Zeegebied en Zuidwest-Azië.

Nederland-Inheems. Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg.

Vlaanderen-Inheems. Zeer zeldzaam of waarschijnlijk verdwenen.

Wallonië-Inheems. Zeer zeldzaam.

2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl