Frysk

English-Burnt orchid

Français-Orchis brûlé

Deutsch-Brandknabenkraut

Synoniemen-Orchis ustulata, Orchis ustulatus

Familie-Orchidaceae (Orchideeënfamilie)

Naamgeving (Etymologie)-Neotinea is afkomstig van het Griekse neos (nieuw) en van Vincenzo Tineo, een Italiaanse botanicus uit de negentiende eeuw. Ustulata staat voor aangebrand of geschroeid. Aangebrande orchis duidt op de zwartpaarse kleur aan de bovenkant van de bloemen. Aestivalis betekent zomer.

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur-Overblijvend.

Plantvorm-Geofyt.

Hoofdbloei-Mei en juni (zelden later).

Afmeting-20-30 cm, zelden hoger.

Orchi - cc by-sa 3.0	Orchi - cc by-sa 3.0
Joachim Lutz - cc by-sa 4.0	Joachim Lutz - cc by-sa 4.0

Wortels-Twee eivormige, ongedeelde knollen.

herbariaunited.org	herbariaunited.org
herbariaunited.org	herbariaunited.org

Stengels-Een vrij dunne, bijna rolronde, rechtopstaande stengel met aan de voet spitse scheden.

Andrea Moro - dryades.units.it/cercapiante - cc by-sa 4.0	Stefan.lefnaer - cc by-sa 3.0 at
Hans Hillewaert - cc by-sa 3.0	Joachim Lutz - cc by-sa 4.0

Bladeren-De plant heeft vijf tot tien blauwachtig groene, ongevlekte, lancetvormige of langwerpige, spitse bladen, die ongeveer 3-10 cm lang en 0,5-2 cm breed worden. Ze zijn aan de voet schedevormig. De onderste bladen staan dichtbijeen. De bladen op de bloemstengel worden naar boven toe steeds kleiner. De onderste bladen vormen een rozet en de bovenste bladen zitten als een schede om de stengel.

BerndH - cc by-sa 3.0	Orchi - cc by-sa 3.0
Joachim Lutz - cc by-sa 4.0	Isidre blanc - cc by-sa 4.0

Bloemen-Tweeslachtig. De schutbladen zijn meestal eirond-lancetvormig, vaak lichtviolet- tot purper gekleurd met roodachtige of groenachtige nerven. De 3-6 cm lange, veelbloemige aar is eerst eivormig, maar wordt later wat langer. Voor de bloei is de bloeiwijze bovenaan zwartpurper. De welriekende, naar honing ruikende, bloemen worden tot 1 cm lang. De bloembladen vormen een halfbolvormige helm en zijn van buiten zwartpurper. De driedelige, 3½-6½ mm grote bloemlip is wit of lichtroze met rode puntjes. De lip is langer dan de helm en driespletig. De zijslippen zijn langwerpig en de meestal tweelobbige middenslip is naar de top verbreed. De kegelvormige, omlaag gerichte, stompe spoor is 1-2 mm, ongeveer vier keer zo kort als het vruchtbeginsel. Zeer zelden zie je een variëteit met zuiver witte bloemen.

Mancy Ate - cc by-sa 4.0	Isidre blanc - cc by-sa 4.0
Orchi - cc by-sa 3.0	Orchi - cc by-sa 3.0

Vruchten en zaden-Eenzaadlobbig. Een doosvrucht. De plant groeit erg traag en produceert pas na vele jaren voor het eerst zaad.

herbierdicietdailleurs.eklablog.com/orchidees-c18267042/15

©2006 Digital Plant Atlas - cc by-nc-sa 3.0 nl

Biotoop

Bodem-Zonnige of soms licht beschaduwde plaatsen op matig droge tot vochtige, stikstofarme, matig voedselarme, onbemeste, meestal kalkrijke, zelden kalkarmere grond (löss, leem en mergel). Ook op droge, open plekken.

Groeiplaatsen-Uiterwaarden, rivier- en beekbegeleidend hooiland, kort blijvend, onbemest kalkgrasland, begraasde heuvels, droge weiden, berghellingen (tot 2000 m hoog), lichtrijke loofbossen, bosranden en struweelranden. Vooral in heuvel- en berggebieden.

Verspreiding

Wereld-Gematigde streken in Europa en West-Azië.

Nederland-Inheems. Verdwenen. Voor het laatst gevonden in 1952.

Vlaanderen-Inheems. Verdwenen.

Wallonië-Inheems. Zeer zeldzaam.

2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl