|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
|
Brem - Cytisus scoparius |
Frysk-Bremerheide
English-Scotch Broom
Français-Genêt à balais
Deutsch-Besenginster
Synoniemen-Sarothamnus scoparius
Familie-Fabaceae (Vlinderbloemenfamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Cytisus komt van kutisos (het Griekse woord voor klaver). Het was de naam voor de in het gebied van de Middellandse Zee inheemse Medicago arborea en was reeds bij Hippocrates in gebruik. Een tweede verklaring is dat de naam van het Griekse eiland Cythnus komt, waar Brem veel voorkwam. Scoparius komt van het Latijnse scopa en betekent dunne tak.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Overblijvend
Plantvorm-Fanerofyt .
Hoofdbloei-April t/m juni. Soms weer in september en oktober.
Afmeting-60-200 cm.
|
|
|
|
|
|
Wortels-Een forse penwortel met veel zijwortels.
|
|
|
|
|
|
Stam-De opstijgende tot rechtopstaande stam heeft een grijsgroene tot bruine schors, is enkele dm lang en wordt enkele cm dik.
|
|
|
|
|
|
Takken-De donkergroene takken zijn wintergroen. Ze zijn sterk bezemvormig vertakt met vijfkantige, rechtopstaande, taaie en meestal kale takjes.
|
|
|
|
|
|
Bladeren-De verspreidstaande blaadjes zijn in de lente gesteeld. De onderste bladen zijn drietallig. De bovenste zijn enkelvoudig en zittend. De deelblaadjes zijn smal eirond tot langwerpig en worden 0,5-2 cm. Ze zijn van onderen meestal zijdeachtig, aangedrukt behaard, maar na de bloei kaal. Soms zijn ze schubvormig. Er zijn geen steunblaadjes.
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Tweeslachtig. De geurende bloemen staan alleen of met twee bij elkaar op kromme stelen, met een paar schutblaadjes in de bladoksels. De kelk heeft twee lippen, is onopvallend getand (kleine tanden) en wordt spoedig loodgrijs. De gele kroon heeft aan de voet van de 1½-2 cm lange vlag een honingmerk. De gesloten kiel steekt recht vooruit, maar is na de bloei omlaag geklapt. Alle tien meeldraden zijn aan de voet vergroeid, vier ervan zijn veel langer dan de andere. Wanneer insecten de bloem bezoeken, wordt het stuifmeel op hen afgeschoten. Het vruchtbeginsel is bovenstandig.
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-Een doosvrucht. De platte, giftige peulen zijn tweekleppig en kaal, maar op de naden zijn ze dicht gewimperd. Ze zijn zwartgrijs of bruinzwart en 2½-4 cm en bevatten vrij veel zaden. Aan de donkerbruine zaden zit een oranje mierenbroodje. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
|
|
|
|
|
|
|
| |
Biotoop
Bodem-Zonnige plaatsen op voedselarme, droge, zure tot zwak zure, kalkarme en vaak omgewerkte grond (zand, leem, veen en löss).
Groeiplaatsen-Hellingen, bermen, spoordijken, open plekken in loofbossen, langs brede boswegen, bosranden, struwelen, kapvlakten, heide, duinen, droog zuur grasland, voormalige akkers, randen van rivierdalen en op wanden van zandgroeven.
Verspreiding
Wereld-Oorspronkelijk uit West-, Zuidwest- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Schotland en Zuid-Zweden.
Nederland-Inheems. Algemeen.
Vlaanderen-Inheems. Algemeen.
Wallonië-Inheems. Algemeen.
Toepassingen
Cultuur-Brem werd gebruikt om bezems van te maken door de takken om een stok te binden (in het Engels betekent broom zowel brem als bezem). Ook de Romeinen kenden deze toepassing al. In het verleden werd de vezel van de plant in tijden van schaarste gebruikt als vervanger van jute.
Medicinaal-In Engeland plantte men Brem langs stukjes grond waar schapen graasden, zodat de dieren de bloemen en jonge scheuten aten en zo gezond bleven. Brem bevat een alkaloide dat slangengif kan neutraliseren en het bevat het giftige sparteïne dat een stimulerende werking heeft op het hart. In de fytotherapie wordt de plant daarom ook gebruikt bij hartzwakte. Ook wordt brem gebruikt bij lichte reumatische aandoeningen. Van de jonge scheuten en bloemen werd ook een verzachtende thee en wijn bereid. De as van de brem werd, gemengd met wijn, gebruikt tegen waterzucht.
Heksen-Heksen zouden de brem gebruiken voor hun heksenbezem, in andere streken werd de Brem juist als een afweermiddel tegen heksen gezien.
2001-2024 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl